1925 yılında Uganda’nın kuzeyinde, Arua bölgesindeki Koboko’da doğan İdi Amin tamamı müslüman Kakva kabilesine mensuptu. Îdî Emîn olan Müslüman ismi, yerli söylemle ve biraz da Avrupa lisanlarındaki söylenişiyle, ‘İdi Amin’e dönüşmüştü.

Sovyet Rusya’nın tesirine girme ihtimaline karşı ABD ve İngiltere’nin desteklediği İdi Amin, Silahlı Kuvvetler Kumandanı olarak misyonu başındayken ülkede karışıklık yaşanır.

25 Ocak 1971’de, 1967’den itibaren devlet başkanlığını sürdüren silah arkadaşı Milton Obote’nin kendisine tuzak kurduğunu ortaya çıkarması üzerine siyasi rakibini tasfiye ederek idaresi ele geçirdi.

Komşu Tanzanya’nın kuzeyindeki Kagera bölgesiyle ilgili uyuşmazlık nedeniyle 1978 yılında bu ülkeye savaş ilan eden İdi Amin, 30 bin kişilik Tanzanya ordusu karşısında kaybeder.

Libya’nın 2011’de katledilen önderi Muammer Kaddafi’nin İdi Amin ile dostluğu 70’li yıllara dayanıyor…

Amin, Tanzanya hezimetinin akabinde 11 Nisan 1979 tarihinde ülkesini terk eder. Birinci olarak Libya’da 10 yıl sürgün yaşadıktan sonra, Irak’a ve en son Suudi Arabistan’a geçerek Cidde’ye yerleşir.

1,98 uzunluğu ve 126 kilo tartısıyla dev bir cüsseye sahip olan Amin 1951-1960 yılları ortasında dokuz kez Uganda ağır sıklet boks şampiyonu oldu. Uganda’da İslam’ın yayılmasına katkı sağladığı için Suudi Arabistan, bir daha siyasi faaliyet yapmaması koşuluyla sığınmacı olarak kabul etmişti.

16 Ağustos 2003’te, 78 yaşında ölen İdi Amin, son yıllarını Cidde’de defnedilir.

Gerçek Hayat mecmuasında İdi Amin hakkındaki yazıda “yamyam” savlarına Amin’in verdiği karşılık da yer alıyor.

“NEDEN İNSAN KANI İÇİYORDUNUZ”

1980’lerde Cidde’de Türkiye’yi tanıtım programına, Tanzanya ile olan savaşı kaybettikten sonra ülkesini terkedip Cidde’ye yerleşen İdi Amin de konuk olur.

Toplantıda İdi Amin’i gören bir Türk küme yanına gitti.“Siz İdi Amin misiniz” diye sordular. “Bir Türk kahvesi ısmarlamazsanız konuşmam” deyince sıcak bir hava oluştu.

Tam o esnada bir Türk mühendis “Siz, ülkenizde neden insan kanı içiyordunuz?” diye sordu.

İdi Amin çok sakin bir biçimde: “Orada Türk kahvesi yoktu da onun için” dedi.

Amin, “Siz Türkler, 1974’te Kıbrıs’ta çocukları, bayanları neden canlı canlı gömdünüz” diye sordu.

Mühendis, “Hayır! Biz o denli bir şey yapmadık” deyince İdi Amin kükrercesine: İnsan kanı içiyordun’ dedin. Bir beşere yapılabilecek en ağır hakareti yaptın, ben kızmadım. Sana ne oluyor artık dedi ve ekledi: Çocuk, benim ülkem kuş cennetidir. Beni ziyarete gelenler kuş eti yahut canlı kuş armağan ederlerdi. Ben o kuşların bile kanını içmedim. Benden evvel Uganda’da Müslümanlar köle ve hizmetçi idi. Resmi iş alamazlardı. Resmî işlerdeki oranını yüzde 80’e çıkarttım. İngiliz ve Batı bunu asla kabullenemedi. Masa başından aleyhte haberler ürettiler. Bilin ki, benim ülkemden çıkan her haber evvel Londra’ya masraf şekillenir ve oradan size gelirdi. Sizinle ilgili haberler de İsrail’den İsviçre’ye masraf, istenen hale konur, sonra bize gelirdi ve bu hala öyledir” dedi.

İdi Amin’in öldükten sonra Türkiye’de Olay Gazetesinde yer alan bir ilan (21 Ağustos 2003)

AMİN’İN ARKADAŞI KONUŞTU

Ömer Faruk Özbil, İndependent Türkçe’de yayımlanan yazısında (Haziran-2021) Uganda başkanı hakkındaki “yamyam” tezlerini onun yakın arkadaşlarından Abdallah Nasur’a sorduktan sonra aldığı yanıtı şöyle aktarıyor:

“Görüştüğüm öbür bir kişi, İdi Amin’in yakın çalışma arkadaşı ve tıpkı vakitte merkez valiliği yapmış Abdallah Nasur’du. Saçma dahi olsa tüm savları kendisine yönelteceğimi ve vereceği karşılıkları değiştirmeden paylaşacağımı söyledim. En absürt ve en çok konuşulan iddiayı, İdi Amin’in yamyam olup olmadığını sordum. Büyük bir kahkaha patlattı. Bunun büyük bir saçmalık olduğunu söyledi. Her devlet lideri üzere Amin de yanılgılar yapmış olabilir fakat yamyamlık üzere argümanlar gerçeği yansıtmıyor diye vurguladı. Görüşmemizi özetleyecek olursam, İdi Amin’in her vakit âlâ niyetli hareket ettiğini, her insan üzere yanılgılar yaptığını, Müslümanlar için çok çalıştığını, bundan öte Uganda halkının gelişimi için elinden geleni yaptığını söyledi.”

İDİ AMİN’İN KİMİ SÖZLERİ

Idi Amin, 25 Ocak 1971 ile 13 Nisan 1979 tarihleri ​​arasında Uganda’nın lideriydi.

Amin, BM Genel Heyeti’nde…

Amin’in Batı medyasında ve hakkında yazılan kitaplarda yer bulan birtakım kelamları:

“Ben bir siyasetçi değilim, profesyonel bir askerim. Bu nedenle az konuşan bir adamım ve mesleksel mesleğim kısa sürdü.” (Ocak 1971’de Uganda ulusuna yaptığı birinci konuşmadan)

“Bazen beşerler konuşma usulümü düşündüklerimle karıştırıyorlar. Hiçbir vakit resmi bir eğitim almadım, hatta anaokulu diplomam bile yok. Fakat bazen doktora derecemden daha fazlasını biliyorum zira bir asker olarak nasıl davranacağımı biliyorum. , Ben bir hareket adamıyım.” (1977)

“Hiçbir harika güç tarafından denetim edilmek istemiyorum. Kendimi dünyadaki en güçlü figür olarak görüyorum ve bu yüzden hiçbir harika gücün beni denetim etmesine müsaade vermiyorum” (1977)

“Canını ve malını İslam’ın düzgünlüğü için feda eden Hz. Muhammed üzere, ben de ülkem için ölmeye hazırım.” (1979’da Uganda Radyosundaki konuşmasından)