Vefatının üzerinden 88 yıl geçmesine karşın “Mücahitlerin Lideri” lakabıyla anılan İzzeddin el-Kassam, isminin verildiği Hamas’ın askeri kanadı Şehit İzzettin el-Kassam Tugayları aracılığıyla hala anılıyor.

İzzeddin el-Kassam, Filistin’deki İngiliz işgaline karşı en önde gelen direniş savaşçılardan biriydi. Filistinli siyasetçi Cemal el-Hüseyni onu şu sözlerle anlatıyor;

“El-Kassam, El-Kassam… Filistin’de kalacak, semalarında yankılanacak, onu denetim edenlerin yüreklerine süngüleriyle kaygı salacak, tarihin sayfalarında sonsuza dek okunacak, okuyucunun ruhunu gurur ve hayranlıkla dolduracak.”

Şehadeti 1936’daki Büyük Filistin İsyanı’nın fitilinin ateşlenmesinde büyük rol oynadı ve Filistin direnişinin simgesi haline geldi. Gelin Muhammed İzzeddin bin Abdulkadir el-Kassam’ın ömrüne yakından bakalım.

İZZEDDİN EL KASSAM’IN HAYATI

İzzeddin el-Kassam lakaplı Muhammed İzzeddin bin Abdulkadir el-Kassam, 1883 yılında Suriye’nin Lazkiye kentinin mütevazı kasabası Ceble’de dünyaya gözlerini açtı. Ailesi, dedesi vaktinde Irak’tan Ceble’ye gelmişti.

İzzeddin el-Kassam çocukluğunu Ceble’de geçirdi. Birinci eğitimini anne ve babasından aldı. Çünkü babası müderris, annesi de tekrar ilim tahsil eden bir ailenin kızıydı. Medreselerde kendisine Kur’an-ı Kerim ve matematik dersleri verildi.

Ayrıca Pir Abdülkadir el-Geylani’ye bağlı Kadiri tarikatına mensup olan babası Abdülkadir bin Mustafa bin Yusuf bin Muhammed el-Kassam’dan da din eğitimi aldı.

El-Kassam, 14 yaşındayken kardeşi Fahreddin ile birlikte devrin İslami ilimler merkezi, Kahire’deki El-Ezher’e gitti. Yıllar süren eğitimin akabinde icazetini alarak geri döndü. Bu periyotta Pir Muhammed Abduh üzere Ezher alimlerinden dersler aldı, dostluklar kurdu.

Mısır’da ilim tahsil ettiği devir onun yalnızca İslami ilimlerde değil, her alanda yetişmesine, niyetlerinin olgunlaşmasına vesile olmuştu. O denli ki, o devirde İngilizlere karşı isyan ateşinin fitilini yakan ve büyük bir üne sahip Ahmed Urabi Paşa’nın faaliyetleri herkesin dilindeydi.

Arap dünyasında Urabi İhtilali olarak isimlendirilen direniş her ne kadar başarısız olsa da girişilen çaba değerli bir örnekti artık.

İzzettin el-Kassam, ilerleyen yıllarda Urabi Paşa’dan aldığı dersleri uygulamaya koyma imkanı elde edecekti.

İzzeddin el-Kassam, Ezher’deki eğitimini tamamladıktan sonra 1896 yılında ayrıldığı memleketi Ceble’ye dönmeye karar verdi. Dönüşünden kısa bir mühlet sonra, derslerin işlenme prosedürlerini öğrenmek için Osmanlı Devleti’nin başşehri İstanbul’a gitti.

Ancak burada uzun müddet kalmadı ve 1903’te kendisi için başlangıç noktası olacağına karar verdiği Ceble’ye döndü.

Küçük kasabada sabahları çocuklara, akşamları da yetişkinlere ders vermeye başlayan İzzeddin el-Kassam, 1912 yılında hem çocuklara hem de yetişkinlere eğitim vermek üzere bir okul kurdu. Ayrıyeten İbrahim bin Edhem Camii’nde hadis ve tefsir eğitimi aldı ve akabinde Ceble’deki askere alım şubesine atandı. Çoğunlukla işini bitirdikten sonra mescitlerde eğitim vermeye devam etti.

Daha sonra ise, İzzeddin el-Kassam, kentin merkezindeki en kıymetli mescitlerden biri olan El-Mansuri Camii’ne vaiz olarak atandı. Maharetleri ve konuşma biçimi sayesinde her yerden insanı mescide çekiyordu.

Yaptığı konuşmalarla büyük kalabalıkları coşturuyordu:

“Bir kavim kendilerinde olanı değiştirmedikçe Allah onların durumunu değiştirmez. Gururlu ve cömert olun; izzet Allah’ın, O’nun Resulünün ve Peygamberinindir. Teslimiyeti kabul eden, haksızlığa boyun eğen ve insanlara kulluk yapan kimse için iman yoktur.”

İnsanları yoksullukla, tembellikle gayret etmeye çağırarak onları çalışmaya, yardımlaşmaya teşvik ediyordu.

SÖMÜRGECİLERE KARŞI GAYRET

Libya’da İtalyan sömürgeciliğine, Suriye’de ise Fransız sömürgeciliğine direnmek, 20. yüzyılın başında bölgenin karşılaştığı en değerli zorluklar ortasındaydı.

İzzeddin el-Kassam bu savaşlarda kıymetli bir rol oynadı.

İlk imtihanı Trablus cephesindeydi. İtalya’nın 1911’de Libya’yı işgal etmesinden sonra İzzeddin el-Kassam, insanları İtalyan işgaline karşı başlayan direniş saflarına katılmaya çağırmak için sokaklara çıktı.

Libya’da direniş, kılık değiştirerek bölgeye geçen Mustafa Kemal ve Enver Paşa üzere Osmanlı subayları ve birtakım lokal aşiretler eliyle yürütülüyordu.

Ceble, Lazkiye üzere kentlerde, kıyılarda ve başka köylerde Libya’ya dayanak veren şovların düzenlenmesine öncülük etti.

Bununla da yetinmeyen İzzeddin el-Kassam, istekli olarak topladığı yüzlerce gençle Libya direnişine dayanak vermek istiyordu. Osmanlı idaresini de kendilerinin Libya’ya ulaşmasını sağlamaya ikna etmeyi başardı.

Ancak uzun süren uğraşlardan sonra yola çıkan İzzettin el-Kassam ve arkadaşları Libya’ya ulaşamadı. Çünkü Balkan Savaşı patlak vermiş, el-Kassam ve arkadaşları çabucak askere yazılmıştı. İtalyan sömürgeciliğine karşı ayaklanan, adam toplayan ve yola çıkan el-Kassam amacına ulaşamamıştı fakat ikinci büyük uğraşı tekrar sömürgecilere karşı olacaktı.

Fransa’nın 1918’de Suriye’yi işgal etmesinden sonra İzzeddin el-Kassam, Fransız sömürgecilerine karşı silah toplama ve cihad davetinde bulundu. Vaazlarında ve derslerinde bu farkındalığı artırmak ve insanları direnmeye teşvik etmek için konuşmalar yaptı. Ayrıyeten silah satın aldı ve mücahitleri eğitti.

HAYFA’DA DİRENİŞİİN İSMİ: İZZEDDİN EL KASSAM

İzzeddin el-Kassam, Suriye’deki Siyon Dağı İsyanı’nda (1919-1920) başarısız olunca 1921’de birtakım arkadaşlarıyla birlikte Filistin’e kaçtı. Çünkü Fransızlar tarafından gıyaben vefat cezasına çarptırılmıştı.

İzzeddin el-Kassam, Filistin’in Hayfa kentinde bulunan İstiklal Camii’ne yerleşti ve burada köylerinden kovulan yoksul insanlara yardım etti. Onları eğitmek ve yaygın cehaletle gayret etmek gayesiyle eğitimler verdi. Geceleri bile halkı eğitmek için çalıştı.

Bu durum halkın takdirini kazanmasına vesile oldu.

İzzeddin el-Kassam da Hayfa’daki İslam Okulu’na, akabinde buradaki Müslüman Gençler Derneği’ne katıldı ve 1926’da derneğin lideri oldu. Bu periyotta İzzeddin el-Kassam, Filistin’i işgal eden İngilizlere karşı vaazlar veriyor, direnişi tavsiye ediyordu.

Zira İzzeddin el-Kassam, Filistin’e gelişinden bu yana işgalci Yahudi tehdidinin ciddiyetini ve İngiliz Mandası yetkililerinin bu tehdidin güçlenmesinde oynadığı rolü fark etmişti. Konuşmalarında Yahudi yerleşimcilerle “göçmen yahut konuk olarak değil, düşman olarak” yüzleşme davetinde bulundu ve Musevilere toprak satanları sert bir lisanla eleştirdi.

Ancak yalnızca vaaz vermekle yetinmiyordu.

Kapalı kapılar arkasında İzzeddin el-Kassam daha kıymetli ve tehlikeli bâtın aksiyonlara liderlik etmeye hazırlanıyordu. Suriye’de Fransızlara karşı yürüttüğü direniş tecrübesinin ışığında planlama, sıkı örgütlenme ve sömürgeci güçlerin erken ataklarından kaçınmak için saklılığın gerekliliğinin farkındaydı.

İLK KASSAM BİRLİĞİNİN OLUŞUMU

İlk askeri birlikler, Pir İzzeddin el-Kassam tarafından 1921’de Hayfa’ya gelişinden sonra kuruldu.

Şeyh İzzeddin el-Kassam, bu fikri, Musevilerin ve İngilizlerin Filistin’i bölme planlarını incelediği El-Ezher’e yaptığı ziyaretten döndükten sonra geliştirmeye başladı. İzzeddin el-Kassam, geçmişte aldığı dersler ışığında İngiliz yetkililerin ve Yahudi çetelerin kendilerini tespit etmesini önlemek için tüm faaliyetlerini gizlice yaptı.

Beş kişiyi geçmeyen küçük kümelerden oluşan saklı hücreler oluşturmayı başardı. 1932’de İzzeddin el-Kassam, İstiklal Partisi’nin Hayfa şubesine katıldı ve silah satın almak için bölge sakinlerinden bağış toplamaya başladı.

Kassam kümeleri, cihad daveti, siyasi irtibat, düşmanlara karşı casusluk ve askeri eğitim için uzmanlaşmış üniteler olduğundan, güçlü bir tertip yapısına sahipti.

1931’de Kassam Birliği, Siyonist yerleşim yerlerine hücumlar ve yerleşimcilere yönelik pusular hazırlamak üzere operasyonlar düzenlemeye başladı. Asıl hedef Yahudi göçünü durdurmak ve İngiliz istihbaratına casusluk yapan casusları yakalamaktı.

Ancak örgütün birtakım sırlarının İngilizlere sızdırılması nedeniyle kısa bir mühlet sonra kümenin faaliyetleri durdu ve bu durum 1935 yılı sonuna kadar devam etti.

Kasım 1935’e gelindiğinde ise İzzettin el-Kassam, askeri hazırlıkları tam olarak tamamlanmamasına karşın cihat ilan etmek zorunda kaldı. O devirde Filistin’e Yahudi göçünün artması ve ele geçirdikleri topraklara yayılmaları nedeniyle bunu yapmak zorundaydı.

Öyle ki, 1935’te Filistin’deki Musevilerin sayısı yaklaşık 62 bin iken 73 bin dönümlük bir alana sahiptiler. Kassam’ın bu daveti üzerindeki İngiliz baskısını artırdı. Bunun üzerine kırsal bölgelere kaçmaya karar verdi.

İZZEDDİN EL-KASSAM’A SUİKAST

15 Kasım 1935’te İngiliz kuvvetleri, İzzeddin el-Kassam’ın kırsal El-Bared köyünde saklandığı yeri öğrenmişti.

Ancak el-Kassam ve 15 takipçisi Pir Zayed Köyü’ne kaçmayı başardı. 19 Kasım’da İngiliz kuvvetleri onları buldu, etrafları yüzlerce asker tarafından sarıldı ve komşu köylerle ortalarındaki irtibat kesildi.

İşgalci güçler ile girilen ve 6 saat süren çatışmada İzzettin el-Kassam 15’ten fazla İngiliz askerini öldürdü.

20 Kasım’daki çatışma sonunda Pir İzzeddin el-Kassam ve kimi arkadaşları şehit oldu, geri kalanlar da yaralanarak tutuklandı.

1936’da Büyük Filistin İsyanı’nın patlak vermesinde İzzeddin el-Kassam’ın şehadetinin büyük bir tesiri oldu.

Lazkiye’nin mütevazı kasabası Ceble’de başlayıp Filistin’in Hayfa kentinde son bulan hayatı, Filistin ulusal hareketi için kıymetli bir dönüm noktasına dönüştü.

Kaynak: TRTHaber