Mersin Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoteknoloji Bölümü’nden Tabip Öğretim Üyesi Emrah Kırdök, Stokholm Üniversitesi Arkeoloji ve Klasik Çalışmalar Bölümü’nde doktora araştırması sırasında orta taş periyoduna (Mezolitik) ilişkin 3 antik sakızla ilgili metagenomik çalışma gerçekleştirdi.

1990’lı yıllarda yapılan hafriyat çalışmalarında, yontma taş kalıntılarla birlikte milattan evvel yaklaşık 9700 yıllık çiğnenmiş huş ağacı reçinesi incelendi. İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmından Dr. Andrés Aravena ile Stokholm Üniversitesi Paleogenetik Merkezi’nden Prof. Dr. Anders Götherström’un da katıldığı çalışmalarda devrin hastalıkları ve beslenme hallerine ulaşıldı.

Çalışma ile insan kaynaklı olmayan dizilerinin de incelendiğini belirten Kırdök, şunları söyledi:

Araştırmada Huseby-Klev çiğnenmiş sakızının DNA dizileri açısından çok varlıklı bir gereç olduğunu tespit ettik. Bununla birlikte hem bir diş eti hastalığı olan periodontit ile bağlı olduğunu bildiğimiz bakterileri hem de daha evvel çiğnenmiş tüketilmiş bitki ve hayvan DNA malzemesi bulduk. Elde edilen yontma taş gereci birebir vakitte taş evresi periyoduna ilişkin bir işaret olarak kabul ediliyor. Huseby Klev’den elde edilen bu 3 çiğnenmiş sakız modülüne ilişkin insan genetik verisi daha evvel incelenip yayımlanırken, bu çalışmayla birlikte insan kaynaklı olmayan DNA dizileri de incelendi.

“DNA karışımından farklı tiplerin tespitizorlayıcı bir görev”

Antik malzemesinden elde edilen bilgilerin bilgisayar üzerinde tahlilleri kademesinde Dr. Emrah Kırdök ile birlikte çalışan İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmından Dr. Andrés Aravena, mezolitik devir sakızındaki DNA karışımından farklı çeşitlerin tespiti üzerine çalışmanın zorlayıcı bir misyon olduğunu kaydederek şunları söyledi:

Farklı cinslerin ve organizmaların tespit edilmesi için birden çok hesaplamalı tahlil aracı kullanmamız gerekmişti. Gereksinimimiz olan araçların hepsi antik DNA uygulamaları için uyarlanmış değildi. Bu nedenle harcadığımız vaktin birden fazla bu araçları kullanabilmek için gerekli ayarlamaları yapmakla geçti. Antik DNA metagenomiği hala gelişmekte olan bir alan olmasına karşın, bu tip bir gereç üzerine yapılan çalışma sayısı şimdi pek fazla değil.

9700 yıl evvel İskandinavya insanları ne tüketti

Stokholm Üniversitesi Paleogenetik Merkezi’nden Prof. Dr. Anders Götherström ise bu çalışmanın, İskandinavya’nın batı kıyılarındaki küçük avcı-toplayıcı kümesinin hayatıyla alakalı anlık bir imaj sağladığını bildirdi.

Götherström,sözlerini şöyle sürdürdü:

Bence bu şahane bir şey. İncelediğimiz bu gereç sayesinde İskandinavya’nın batı kıyılarında 9700 yıl evvel yaşayan bu gençlerin geyik, alabalık ve fındık tükettiklerini ve içlerinden birinin önemli seviyede diş sorunları yaşadığını biliyoruz.

Haber Kaynağı: Demirören Haber Ajansı (DHA)