Yerebatan Sarnıcı Müzesi, Doğu Roma İmparatoru 1. Justinianus (527-565) tarafından inşa edilmiş, İstanbul’un tarihini yansıtan değerli bir yapıdır.

Bu büyük yer altı sarnıcı, içinde yükselen sayısız mermer sütunları nedeniyle halk ortasında “Yerebatan Sarayı” olarak bilinir. Latincede “Cisterna Basilica” olarak isimlendirilen yapı, evvelden Stoa Bazilikası’nın bulunduğu alanda yer alır ve bu nedenle “Bazilika Sarnıcı” olarak da anılır.

140×70 metrelik dikdörtgen biçimli devasa yapısıyla 10 bin metrekarelik bir alanı kaplayan sarnıç, 80 bin ton su depolama kapasitesiyle kentin en büyük kapalı sarnıcıdır. Ayrıyeten, öteki kapalı sarnıçlardan farklı olarak daha fazla devşirme taşıyıcı eleman içerir.

Tarihi kaynaklara nazaran, Yerebatan Sarnıcı, su yollarından ve yağmurdan toplanan suyu Büyük Saray ve etrafındaki yapılar için dağıtarak yıllarca kentin su gereksinimini karşılamıştır. Ayrıyeten, Hadrianus İsale Sınırı’ndan gelen suyun da sarnıca yönlendirildiği bilinmektedir.

Her biri 9 metre yüksekliğinde 336 mermer sütun yer alıyor

Sarnıcın içinde her biri 9 metre yüksekliğinde 336 sütun bulunuyor.

Birbirine 4,80 metre aralıklarla dikilen bu sütunlar, 28 sütun içeren 12 sıra meydana getiriyor. Çeşitli mermer cinslerinden yontulmuş sütunların büyük bir kısmı tek modülden, bir kısmı da iki modülden oluşuyor.

Sütunların başlıkları ise farklı özellikler gösteriyor. Kimileri “korint” üslubunu yansıtırken kimilerinde bezemesiz sade başlıklar öne çıkıyor. Sarnıçtaki sütunların köşeli yahut yivli biçimdeki birkaçı hariç birçoklarının silindir biçimli olduğu gözlemleniyor.

Sarnıcın tuğladan örülmüş 4,80 metre kalınlığındaki duvarları ve tuğla döşeli yeri, Horasan harcından kalın bir katmanla sıvanarak su geçirmez hale getirilmiş.

İstanbul’un fethinden sonra Topkapı Sarayı’nın gereksinimleri için bir süre daha kullanılan tarihi sarnıcın, bölgede yavaş yavaş konutlaşmanın başlamasıyla halk tarafından kullanıldığı da biliniyor.

Restorasyon çalışmalarında Medusa başı kabartmalı bloklar keşfedildi

Osmanlı İmparatorluğu periyodunda iki sefer tamirat gören Yerebatan Sarnıcı’nın kırılma riski altındaki 9 sütunu, 1955-1960 yıllarında kalın beton katmanıyla kaplandı. 1985-1987 yıllarında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) gerçekleştirdiği kapsamlı tamir ve paklık çalışmalarında, sarnıcın en değerli simgesi Medusa başı kabartmalı bloklar keşfedildi.

Restorasyon sonrası 1987’de seyahat platformu düzenlemesiyle İBB tarafından müze olarak ziyarete açılan görkemli yapı, vakit içinde çeşitli ulusal ve memleketler arası etkinliklere konut sahipliği yaptı.

Son olarak İBB Miras tarafından yapılan onarımın akabinde 22 Temmuz 2022’de yine kapılarını açan Yerebatan Sarnıcı, ziyaretçilerini ağırlamaya devam ediyor.

Sarnıcın ışıklandırmasının oluşturduğu renk ahengi imgelere yansıdı

Dronenun İstanbul’un en çok yerli ve yabancı ziyaretçi ağırlayan tarihi yerlerinden Yerebatan Sarnıcı’nın içindeki devasa sütunlar ortasında süzülerek kaydettiği imajlar, görkemli yapının ihtişamını gözler önüne seriyor.

Görüntülerde yapının yerine yerleştirilen yeşil ışıkların yansımasıyla sarnıcın sarı ve kızıl renkteki ışıklandırmasının oluşturduğu renk ahengi görsel şölen oluşturuyor.

Sütunların yanı sıra heykellerin de yer aldığı manzaralar, asırlara meydan okuyan yapının gizemini ortaya koyarken görenleri kendisine hayran bırakıyor.